Als coach ben je constant bezig met het begeleiden van anderen. Je luistert naar hun verhalen, stelt de juiste vragen en geeft advies. Maar hoe zit het eigenlijk met jouw eigen emoties en gedachten tijdens een coaching sessie? Daar komt het concept van overdracht en tegenoverdracht om de hoek kijken.

Wat is overdracht

Overdracht is het projecteren van gevoelens, gedachten of ervaringen op een ander persoon. Dit kan bewust of onbewust gebeuren. Tegenoverdracht is vervolgens het terugprojecteren van die gevoelens, gedachten of ervaringen op de coach zelf. Dit kan een krachtig hulpmiddel zijn in coachingssessies, mits je er bewust van bent en er goed mee omgaat.

Wat zijn de kansen?

Maar wat zijn nu precies de kansen die overdracht en tegenoverdracht bieden? Ten eerste kan het helpen om een betere verbinding te creëren met je coachee. Door jouw eigen emoties en gedachten te gebruiken als ingang tot die van de ander, kun je sneller begrip en empathie tonen.

Bijvoorbeeld, zoals je waarschijnlijk weet, heb ik mijn broer verloren. Als ik een cliënt ontmoet die hetzelfde heeft meegemaakt, kan ik mijn ervaringen delen en laten zien dat ik echt begrijp hoe hij of zij zich voelt. In dergelijke situaties leg ik altijd uit dat je zo’n ervaring niet kunt verwerken, maar dat je het verweeft in je leven. Dit kan al rust geven. Want hoe verwerk je zoiets…

Bovendien kan het ook dienen als een manier om inzicht te krijgen in de innerlijke wereld van je coachee. Door te reflecteren op jouw eigen tegenoverdracht, kun je beter begrijpen waarom een bepaalde situatie of persoon emoties bij jou oproept en wat dit zegt over jou.

Het kan jou ook helpen om patronen en blokkades bij de coachee te doorbreken. Want als je jouw eigen tegenoverdracht herkent en erkent, ben je beter in staat om deze los te laten en objectiever te blijven in de coaching. Dit zorgt voor een veilige ruimte waarin de coachee zich vrij voelt om zijn of haar emoties te uiten en dieper op persoonlijke thema’s in te gaan..

Ik zal je een voorbeeld geven:

Als jongste in een gezin van vijf heb ik altijd moeten vechten om serieus genomen te worden. Ik kan je vertellen dat ik daar nog steeds door getriggerd kan worden. Cees werkte voor een grote organisatie en had 20 mensen onder zich. Hij kwam over als een rationele en eerlijke man, maar hij miste empathie. Toch zat hij tegenover mij, onder andere omdat hij veel stressklachten had. Ik voelde me wat geïntimideerd toen ik hem uitleg gaf over de 5 modules van de Faith-methode. Ik voelde namelijk al (lees; vulde in) dat hij de eerste module raar of zweverig zou vinden. Ik was mij bewust van mijn eigen ongemak maar vertelde rustig wat de eerste module inhield.  

Ik was er zo van overtuigd dat hij me niet serieus zou nemen! Vooral toen ik zag dat hij zijn wenkbrauwen optrok en snel op zijn horloge keek. Ik voelde de spanning in mijn nek opkomen en alle oude patronen wilden bijna weer naar boven komen. Er was maar één optie om mijn vervelende eigen proces te stoppen: vragen stellen. “Wat vind je van deze module, Cees? Zie jij jezelf je leven doornemen?” “Eerlijk gezegd niet,” antwoordde hij zonder aarzelen. “Ik ben geen gevoelsmens en zie niet in waarom ik naar mijn verleden zou moeten kijken.” En dat was dat.  

Het voelde bijna alsof ik naar beneden gezogen werd. Gelukkig herkende ik wat er gebeurde en hield ik vast aan het idee dat dit juist een opening kon zijn naar een diepere laag. Ik liet mijn trigger voor wat het was en vroeg dapper door: “Hoe zie je een gevoelsmens dan? Wat doet zo iemand?” vroeg ik hem. Hij begon te vertellen dat hij gevoelsmensen als zwak, onbekwaam en te emotioneel zag. Dat was hij niet. Hij was een rationele man, die zich richtte op feiten, niet beïnvloed werd door emoties en zijn doelen voor ogen had. En gevoelens pasten daar niet in, zo concludeerde hij.  

Heel helder en wat was ik blij met dit antwoord! Ik kwam weer terug naar het moment, want nu zag ik dat het natuurlijk niet over mij ging! Er zat een man tegenover me die veel stress had en dus ook onplezierige gevoelens, die hij het liefst afwees. Het was immers zijn overtuiging dat het zwak was… 

 Ik vertelde Cees dat de Reis langs je leven uit de eerste module, zicht geeft op je levensloop en wat je in het vervolg anders zou kunnen doen om minder last te hebben van stress. Ik vertelde hem ook dat de grote leiders van deze wereld juist altijd dit soort lessen uit het verleden gebruiken om hun doelen te bereiken. Het brengt ze terug naar de feiten en wat echt belangrijk is voor een mens. 

“Pas wanneer jij objectief naar jezelf en je verleden leert kijken en daarin realistisch bent, zet je grote stappen in je ontwikkeling. Daar horen emoties bij. Maar besef ook dat het hebben van emoties iets goeds is. Want juist die helpen bij persoonlijke ontwikkeling. Stiekem had ik het ook tegen mijzelf. Want weet je nog, Cees, hoe het vroeger was om op zaterdagochtend vroeg het voetbalveld op te lopen? Of hoe het voelde toen je je eerste auto kocht?” 

Cees begon te praten en er kwamen herinneringen naar boven, waardoor hij zelfs begon te glimlachen. En toen vroeg ik hem: “Hoe voelt dit voor jou? Zwak?” Het kwartje viel, er was vertrouwen. Zeker toen ik hem vertelde dat je zonder gevoel niet kunt functioneren, omdat 80% van onze keuzes onbewust worden gemaakt op basis van gevoel. Door het net even iets anders te formuleren, zijn taalgebruik te hanteren en vooral door mijn ongemak er gewoon te laten zijn, zonder oordeel… was daar de connectie die zo waardevol is voor een traject. 

Conclusie

Het is dus belangrijk om hier als coach bewust mee om te gaan. Het is niet de bedoeling dat jij als coach jouw eigen emoties en gedachten centraal stelt, maar juist gebruikt als middel om de coachee verder te helpen. Het is daarom van essentieel belang om een goede balans te vinden tussen het toepassen van deze kansen en het behouden van een professionele afstand.

Kortom, overdracht en tegenoverdracht zijn onlosmakelijk verbonden met het coachingsproces. Door hier bewust mee om te gaan en de kansen die het biedt te benutten, kun je een nog effectievere en persoonlijkere coach worden. Dus wees niet bang om jouw eigen emoties en gedachten te gebruiken in een coaching sessie, mits je dit doet met de juiste intenties en begeleiding. Samen kunnen jullie groeien en ontwikkelen op zowel persoonlijk als professioneel vlak.

Wil je met mij doorpraten hierover? Plan dan geheel vrijblijvend een mentor gesprek in op: https://calendly.com/krachtigmens/mentor-geprek Ik denk graag met je mee.

Zijn wij nog niet gelinkt? Ik zou het leuk vinden om in contact te komen met gelijkgestemde professionals in dit boeiende vakgebied. Laten we netwerken en kennis delen! 🤝https://www.linkedin.com/in/krachtigmens/