Eye Movement Desensitization and Reprocessing, afgekort tot EMDR, is één van de meest effectieve psychotherapeutische methodieken bij de behandeling van PTSS (posttraumatische stressstoornis). Ook wordt het steeds vaker ingezet om de gevolgen van andere negatieve of heftige ervaringen te behandelen. Cliënten die een ingrijpende nare gebeurtenis hebben meegemaakt en hierna klachten krijgen en/of houden, kunnen zeer effectief met deze methodiek behandeld worden in een aantal sessies.

EMDR is een jonge therapie. Een eerste versie van EMDR werd in 1989 beschreven door de Amerikaanse psychologe Francine Shapiro. In de jaren daarna werd deze procedure verder uitgewerkt en ontwikkeld tot een volwaardige en effectieve therapeutische methode. Inmiddels is wetenschappelijk vastgesteld dat cliënten goed op EMDR reageren en vaak al na enkele sessies in staat zijn om verder te gaan zonder dat ze last hebben van flashbacks aan de heftige ervaring of periode. Er bestaat op dit moment een groot aantal gecontroleerde onderzoeken naar de effectiviteit van EMDR, waarmee EMDR momenteel de meest geëvalueerde behandeling is op het gebied van trauma.

Voor welke klachten is EMDR bedoeld?

Bepaalde gebeurtenissen kunnen heel ingrijpend en levensveranderend zijn. In veel gevallen kun je daar zelfstandig bovenop komen, maar er zijn ook situaties waar je psychische en/of lichamelijke klachten aan overhoudt. Vaak gaat het om herinneringen aan de schokkende gebeurtenis die zich maar blijven opdringen, waaronder angstige beelden (herbelevingen, flashbacks) en nachtmerries. Andere klachten die vaak voorkomen zijn schrik- en vermijdingsreacties. Men spreekt dan meestal van een ‘posttraumatische stressstoornis´. Naast dat PTSS nog steeds als dé indicatie voor EMDR wordt gezien, worden er ook goede resultaten behaald met de toepassing van deze behandelmethode voor andere problemen.

De afgelopen jaren is het duidelijk geworden dat het mogelijk is een grote verscheidenheid aan psychische aandoeningen en klachten te behandelen met EMDR. Vaak heeft men dan last van vermijdingsgedrag, somberheid, angst, schaamte, verdriet, schuld en/of boosheid. Uitgangspunt is telkens dat deze klachten zijn ontstaan als gevolg van één of meer nare ervaringen. Daarmee worden gebeurtenissen bedoeld die dusdanige beschadigingen hebben nagelaten in het geheugen van de persoon, dat hij of zij er nu nog steeds last van heeft.

Voorbeelden daarvan zijn:

• Emotionele verwaarlozing;
• Depressie;
• Misbruik;
• Slechte jeugd;
• Nare ervaringen op medisch gebied (denk ook aan prikangst);
• Gebrek aan zelfvertrouwen;
• Schaamte;
• Gepest zijn of worden;
• Verlies van een dierbare;
• Vechtscheiding;
• Destructieve relatie;
• Ervaringen met inbraak of overval;
• Verkeersongeval;
• Paniekaanvallen;
• Angsten en fobieën;
• Straat- of hoogtevrees;
• Dwanggedachtes;
• Problematiek vanwege Corona.

De belangrijkste insteek van de EMDR-therapeut is de cliënt te helpen de herinneringen aan deze gebeurtenissen te verwerken, met de bedoeling daarmee de klachten te verminderen of volledig te laten verdwijnen.

Hoe weet je of EMDR kan worden toegepast?

In het begin van de EMDR-therapie besteden we uitgebreid aandacht aan de oorzaak en achtergrond van de klachten. Daarnaast maken we een taxatie van een aantal individuele kenmerken, waaronder de persoonlijke draagkracht en de last die je van de klachten ondervindt. Hieruit zal blijken of een gerichte traumabehandeling op dat moment noodzakelijk/nodig is en of EMDR daarvoor kan worden gebruikt.

EMDR is overigens geschikt voor alle leeftijdsgroepen. In onze praktijk begeleiden wij enkel volwassenen.

Hoe gaat EMDR in z’n werk?

In eerste instantie word je gevraagd om (terug) te denken aan een situatie, inclusief de bijbehorende beelden, gedachten en gevoelens die je er nu nog bij hebt. Dit gebeurt om meer informatie over de traumatische beleving te verzamelen. Daarna wordt het verwerkingsproces gestart. De therapeut zal je vragen de gebeurtenis opnieuw voor de geest te halen, maar nu gebeurt dit in combinatie met een opdracht die het voor jou als cliënt moeilijk maakt om aan iets anders te denken. In veel gevallen wordt gevraagd om met je ogen de hand of pen van de therapeut te volgen (eye movement). Na elke set van die bewegingen, of van andere bilaterale (in twee richtingen gaande) stimulatie, wordt er even rust genomen. Andere vormen van deze stimulatie zijn klikjes die, door middel van een koptelefoon, afwisselend rechts en links te horen zijn. Ook tikken wij handmatig op de zijkant van de knieën of de cliënt krijgt pulsators in de hand die ook de wisselende stimulatie geven in de handpalm. Dit alles om ‘het informatieverwerkingssysteem’ in de hersenen te stimuleren om nare beelden, gedachten en/of gevoelens t.a.v. de gebeurtenis los te laten. De EMDR-procedure brengt vaak een stroom van gedachten en beelden op gang, maar soms ook gevoelens en lichamelijke sensaties. De cliënt wordt na elke set oogbewegingen/klikjes/tikjes gevraagd wat de in eerste instantie benoemde gevoelens, gedachten, beelden en/of overtuigingen nu nog met ze doet.  Hierna volgt er een nieuwe set, totdat de spanning zo laag is dat men er nauwelijks nog last van heeft.

Wat zijn de te verwachten effecten en heeft EMDR ook nadelen?

De sets oogbewegingen/klikjes/tikjes zullen er langzamerhand toe leiden dat de nare herinnering aan kracht en emotionele lading verliest. Het wordt dus steeds gemakkelijker aan de oorspronkelijke gebeurtenis terug te denken. In veel gevallen veranderen de herinneringsbeelden zelf. Ze worden bijvoorbeeld waziger of kleiner, maar het kan ook zijn dat er minder onprettige aspecten van dezelfde situatie naar voren komen. Een andere mogelijkheid is dat er spontaan nieuwe gedachten of inzichten ontstaan die een andere, minder bedreigende, betekenis aan de gebeurtenis geven. Deze effecten dragen ertoe bij dat de schokkende ervaring steeds meer een plek krijgt in jouw levensgeschiedenis. Na afloop van een EMDR-sessie kunnen de effecten nog even doorwerken en dat is goed. Toch kan dit je in sommige gevallen het idee geven de regie even kwijt te zijn, bijvoorbeeld als er nieuwe beelden of gevoelens naar boven komen. Vaak is het dan een geruststelling om te weten dat dit in de regel niet langer dan drie dagen aanhoudt. Daarna is er als het ware een nieuw evenwicht ontstaan. Het is aan te bevelen om een dagboekje bij te houden en op te schrijven wat er tussen de sessies door naar boven komt. Deze dingen kunnen we dan in de volgende sessie bespreken. Het is maatwerk en iedere therapeut heeft een eigen behandelwijze.

Welke verklaring geven we aan de effecten van EMDR?

De combinatie van het sterk denken aan de traumatische gebeurtenis en de aandacht voor de afleidende bewegingen, geluiden en tikjes, zorgen ervoor dat het natuurlijk verwerkingssysteem van de hersenen wordt gestimuleerd. De gedachte aan een traumatische herinnering is zowel levendig als intens. Dit kost betrekkelijk veel geheugencapaciteit. Het zo snel mogelijk volgen van de vingers van de therapeut, zoals dat bij EMDR gebeurt, kost ook geheugencapaciteit. Door deze concurrentie van werkgeheugen en deze taken is er weinig plaats voor de levendigheid en de naarheid van de herinnering. De nare beelden en gevoelens moeten plaats maken voor hetgeen er nu is waardoor er verwerking plaatsvindt. De sessie wordt afgesloten door een andere betekenis aan de gebeurtenis te geven.

Wil je meer info?

Wij helpen je graag, stuur ons een berichtje met je telefoonnummer: info@krachtigmens.nl en wij bellen je graag even op.